تاندربولت  Thunderbolt چیست؟

تکنولوژی تاندربولت در سال ۲۰۱۱ توسط کمپانی اینتل توسعه یافت. در دورانی که USB 3.0 می‌توانست اطلاعات را با سرعت ۵ گیگابیت در ثانیه (برابر با ۶۴۰ مگابایت در ثانیه) منتقل کند، اولین نسل پورت‌های تاندربولت ظهور کردند که سرعتی دو برابر آن را ارائه می‌دادند. اما بر خلاف پورت‌های USB، تاندربولت می‌توانست چندین نوع داده را انتقال دهد. به زبان ساده‌تر توسط این درگاه در کنار انتقال داده‌ها به دستگاه‌های ذخیره‌سازی و اجزای جانبی، امکان انتقال تصویر به نمایشگر نیز وجود داشت.

علاوه بر این، این پورت قادر به اتصال دستگاه‌ها به صورت خطی به یک دیگر بود. برای مثال شما می‌توانستید یک هارد دیسک را به رایانه وصل کنید، سپس یک نمایشگر را به هارد دیسک خود متصل نمایید، و هر دو دستگاه نیز همانطور که باید به کار خود ادامه می‌دادند.

تاندربولت قرار بود به گسترش استفاده از USB 3.0 یاری برساند، ولی با این وجود وقتی برای نخستین بار در سال ۲۰۱۱ روی مک‌بوک پروهای شرکت اپل عرضه شد این سیاست تغییر کرد و برای استفاده از آن با یک درگاه «Mini DisplayPort» طرف بودید. انتخاب چنین راهکاری در آن زمان، با توجه به شرایط و مزایایی که به لپ‌تاپ‌های اپل اضافه می‌شد منطقی به نظر می‌رسید. متاسفانه هزینه‌ی تولید سخت‌افزار برای این پورت کمی زیاد بود و دستگاه‌های زیادی از آن پشتیبانی نکردند، همین مساله باعث شد که این درگاه تبدیل به یک پلتفرمی شود که بیشتر توسط افراد حرفه‌ای در زمینه‌ی کارهای چند رسانه‌ها مورد استفاده قرار بگیرد.

Thunderbolt 3 یک پروتکل نقل و انتقال داده و ویدیوی اختصاصی است که توسط اینتل توسعه پیدا کرده است.  برای استفاده از آن، سازندگان کامپیوتر شخصی باید گواهینامه آن را از اینتل دریافت کنند. اما موضوع اینجا است که همه شرکت‌ها تمایلی به انجام این کار ندارند.

این خبر ناگواری است چرا که Thunderbolt 3 به میزان قابل توجهی سریع است. سرعت آن بسیار بیشتر از حداکثر سرعت USBهای فعلی است. بالاترین نسخه USB در حال حاضر USB 3.1 Gen 2 است که قادر است به سرعتی تا ۱۰ گیگابیت در ثانیه دست پیدا کند. این تنها یک چهارم حداکثر سرعت Thunderbolt 3 است که امکان رسیدن به سرعتی تا ۴۰ گیگابیت در ثانیه را دارد.

چه تفاوتی بین Thunderbolt 3 و USB 3.1 وجود دارد؟

قبل از این که به مقایسه Thunderbolt 3 با USB 3.1 بپردازیم، اجازه دهید ابتدا شکل ظاهری آن را بررسی کنیم. هم Thunderbolt 3 و هم USB 3.1 از کانکتور و پورت  USB Type-C استفاده می‌کنند.

برای مشخص شدن تفاوت آنها، پورت‌ها و کابل‌های Thunderbolt 3 معمولا با یک نشان فلش شبیه به صاعقه علامت‌گذاری می‌شوند. پورت‌های USB هم ممکن است علامت صاعقه را داشته باشند، اما این نشان دهنده آن است که این پورت USB می‌تواند حتی در زمان خاموش بودن لپ‌تاپ دستگاه‌های کوچکی مثل تلفن هوشمند را شارژ کند.

نکته مهم در مورد Thunderbolt 3 و USB این است که یک پورت Thunderbolt 3 می‌تواند به عنوان یک پورت USB نیز عمل کند، اما پورت USB نمی‌تواند به عنوان Thunderbolt 3 کار کند.

Thunderbolt 3 یک گزینه «بازگشت» دارد، به این معنا که اگر نتواند با دستگاهی که به آن متصل است به عنوان یک دستگاه Thunderbolt ارتباط برقرار کند، تلاش می‌کند تا از پروتکل USB استفاده کند. با استفاده از USB، این پورت Thunderbolt 3 به سرعت USB محدود می‌شود و نمی‌تواند به سرعت فوق سریع Thunderbolt دست پیدا کند.

سرعت فوق سریع Thunderbolt نه تنها به این معنا است که شما می‌توانید یک ویدیوی ۴K را به سرعت به یک درایو اکسترنال منتقل کنید، بلکه می‌توانید از طریق DisplayPort به دو نمایشگر ۶۰Hz با رزولشن ۴K نیز متصل شوید. USB 3.1 Gen 2 نیز از یک فناوری به نام Alt Mode پشتیبانی می‌کند که به شما اجازه می‌دهد از طریق پورت DisplayPort یا HDMI لپ‌تاپ خود را به یک مانیتور متصل کنید، اما Alt Mode یک ویژگی اختیاری است که باید توسط OEMها (تولیدکننده اصلی تجهیزات) فعال شده باشد. در مقابل، Thunderbolt 3 از همان ابتدا از خروجی ویدیوی ۴K پشتیبانی می‌کند.

همچنین با Thunderbolt 3 شما می‌توانید تا شش دستگاه اضافی را به صورت زنجیر وار به ماشین منبع متصل کنید. به این شکل که شما دستگاه A را به پورت Thunderbolt 3 لپ‌تاپ خود متصل می‌کنید، و بعد از آن دستگاه A را به دستگاه B و همینطور به ترتیب تا دستگاه ششم متصل می‌کنید. در این روش تمام دستگاه‌ها باید به Thunderbolt 3 مجهز باشند و اگر برای مثال دستگاه C شما از USB 3.1 استفاده کند این زنجیره در این نقطه متوقف خواهد شد.

همچنین توجه داشته باشید که لپ‌تاپ شما باید توانایی تامین منابع تمام این دستگاه‌های متصل را داشته باشد. این نوع از زنجیره معمولا برای اتصال چند دستگاه استفاده می‌شود، اما می‌توان از این روش برای اتصال چند مانیتور از طریق یک پورت واحد نیز استفاده کرد.

سامسونگ از اتصال چند مانیتور با پورت USB 3.1 نیز پشتیبانی می‌کند، اما اصولا پشتیبانی از این روش اتصال در Thunderbolt 3 بهتر صورت می‌گیرد.

و سرانجام این که Thunderbolt 3 می‌تواند از دستگاه‌های PCIe نظیر داک‌های کارت گرافیک اکسترنال پشتیبانی کند، در حالی که USB 3.1 قادر به انجام این کار نیست. پشتیبانی از PCIe به گیمرها اجازه می‌دهد تا یک لپ‌تاپ با یک کارت گرافیک ضعیف را به یک ماشین بازی قدرتمند تبدیل کنند.

چه کامپیوترهایی به Thunderbolt 3 مجهز هستند؟

ساده‌ترین راه برای این که مطمئن شوید به Thunderbolt 3 دسترسی پیدا خواهید کرد این است که یک کامپیوتر مک بخرید. اپل این پورت را به تمام ماشین‌های حال حاضر خود از جمله لپ‌تاپ‌ها، کامپیوترهای دسکتاپ و all-in-oneها اضافه کرده است.

اگر به دنبال یک پورت Thunderbolt 3 روی کامپیوترهای ویندوز هستید، باید به سراغ یک لپ‌تاپ بروید. بعضی از کامپیوترهای دسکتاپ از پیش ساخته شده نیز هستند که از Thunderbolt 3 پشتیبانی می‌کنند، اما معمولا برای اضافه کردن پورت Thunderbolt 3 به کامپیوترهای دسکتاپ ویندوز باید یک کارت توسعه جداگانه خریداری کنید. Alienware M17, Asus ZenBook S UX391 و Lenovo ThinkPad X390 Yoga نمونه‌هایی از لپتاپ‌هایی هستند که به پورت Thunderbolt 3 مجهز شده‌اند.

آینده Thunderbolt چه خواهد بود؟

هنوز مشخص نیست که آیا اینتل برنامه‌ای برای ارتقای Thunderbolt به نسخه ۴ دارد یا خیر، اما آینده Thunderbolt 3 کاملا مشخص است. پروتکل Thunderbolt اینتل با USB4 ادغام می‌شود. طبق اعلام قرار است محصولات USB4 در سال ۲۰۲۰ یا ۲۰۲۱ روانه بازار شوند.

USB4 نیز مثل Thunderbolt 3 سرعتی تا حداکثر ۴۰ گیگابیت در ثانیه خواهد داشت و می‌تواند به صورت زنجیره‌ای چند مانیتور یا دستگاه را به هم متصل کند. انتظار می‌رود بعد از ورود USB4 ما شاهد محو تدریجی Thunderbolt 3 باشیم. شرکت‌ها هم می‌توانند بدون نیاز به کسب مجوز از اینتل دستگاه‌هایی بسازند که از امکانات Thunderbolt 3 برخوردار هستند.

USB Type C چیست؟

«USB Type C» رابط جدید USB است که با هدف جایگزینی پورت‌های «Micro USB» که در بیشتر گوشی‌های اندروید و سایر دستگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، ساخته شده است. حتی این پورت دارد پورت‌های معمول «USB Type A» را نیز جایگزین می‌کند. «USB Type A» همان رابط معمول USB است که همه با آن آشنا هستیم.

رابط «USB Type C» بسیار کوچک و جمع و جور است، ولی شاید بزرگترین تفاوت آن با سایر پورت‌های USB، دو رو بودن آن باشد. در این رابط‌ها دیگر چیزی به نام «جهت صحیح» وجود ندارد، چراکه از هر دو طرف یک شکل بوده و با پورت خود همخوانی دارد. این پورت به قدری مناسب و پرکاربرد است که اپل در مک بوک‌های ۱۲ اینچی جدید خود تمام پورت‌ها را حذف کرده و تنها از یک پورت «USB Type C» استفاده کرده است!

نکته‌ی دیگری که جا دارد به آن اشاره کنیم، قدرت انتقال برق این پورت‌ها است. به طور پیشفرض، رابط «USB Type C» اجازه‌ی انتقال ۷/۵ تا ۱۵ وات را می‌دهد که نسبت به قدرت انتقال ۲/۵ واتی USB 2.0 و ۴.۵ واتی USB 3.0 بسیار زیاد است. حال اگر قصد استفاده از این رابط برای انتقال برق را داشته باشیم، می‌توان تا ۱۰۰ وات را به کمک آن منتقل کرد که این مقدار برای شارژ کردن بیشتر لپ‌تاپ‌ها کافی است.

این بدین معنا است که تلفن‌های همراه و تبلت‌ها می‌توانند بسیار سریع‌تر شارژ شوند و قادر خواهید بود کابل شارژر لپ‌تاپ خود را برای شارژ تقریبا هر دستگاهی که از «USB Type C» پشتیبانی می‌کند مورد استفاده قرار دهید. چیزی که موضوع را جالب‌تر می‌کند این است که از نظر تئوری، شما خواهید توانست از تبلت خود برای شارژ گوشیتان استفاده کنید، و یا اگر گوشیتان خاموش شده بود، با استفاده از گوشی دوست خود آن را روشن نمایید.

مخلوط تاندربولت و USB Type C، شروع یک عصر جدید

حال تاندربولت ۳ وارد بازار شده است و به جای رابط «Mini DisplayPort» از رابط «USB Type C» استفاده می‌کند. ولی چرا این یک خبر خوب است و چه تاثیری در کارهای ما دارد؟ ادامه‌ی مطلب تفاوت تاندربولت ۳ و USB-C چیست ؟ را مطالعه کنید تا پاسخ خود را دریافت نمایید.

اولین و مهمترین دلیل خوب بودن این خبر این است که تاندربولت ۳ دیگر مثل تاندربولت‌های قبلی به یک درگاه که سخت‌افزارهای محدودی از آن پشتیبانی می‌کنند محدود نشده. ضمناً حالا که تاندربولت از رابط USB جدید استفاده می‌کند، الترابوک‌ها و نوت‌بوک‌های زیادی نیز به بهره‌گیری از آن روی آورده‌اند که این امر منجر به افزایش تولیدات محصولات سازگار با این تکنولوژی می‌شود.

علاوه بر تاندربولت، این مسئله برای رابط «USB Type C» نیز خبر خوبی است. این رابط جدید به خودی خود تنها یک کابل و درگاه USB جدید به حساب می‌آید که قابلیت استفاده از هر طرف و انتقال برق بیشتر را در خود جای داده. با این که این امکانات کاربردی هستند، ولی تغییرات خیلی قابل توجهی نیستند که جایگزینی رابط‌های «USB Type A» را توسط «USB Type C» تضمین کنند. ولی حال که تاندربولت ۳ نیز از این رابط استفاده می‌کند، دلیل بیشتری برای بهره‌وری از آن ایجاد می‌شود که باعث افزایش درصد استفاده از این درگاه در دستگاه‌های مختلف خواهد شد.

البته توجه داشته باشید که تمام پورت‌های «USB Type C» از تاندربولت ۳ پشتیبانی نمی‌کنند. شاید برخی از تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها از این رابط استفاده کنند، ولی پلتفرم تاندربولت تنها در پردازنده‌های اینتل در دسترس قرار دارد و اکثر تلفن‌های همراه از پردازنده‌های اینتل بهره نمی‌برند. همچنین بسیاری از لوازم‌های جانبی «USB Type C» نیز کنترلرهای تاندربولت را درون خود ندارند.

با توجه به این نکته، اگر یک دستگاه «USB Type C» را به یک پورت تاندربولت ۳ متصل کنیم، به درستی کار خواهد کرد ولی از ویژگی‌های تاندربولت بهره نخواهد برد. به همین شکل نیز لوازم جانبی تاندربولت ۳ در هنگام اتصال به پورت «USB Type C» کار خود را انجام می‌دهند، ولی از ویژگی‌های منحصر به فرد تاندربولت استفاده نخواهند کرد.

پشتیبانی از تاندربولت ۳ در چیپست‌های سری «SkyLake» اینتل که در اواخر سال ۲۰۱۵ عرضه شدند موجود بود و بسیاری از دستگاه‌ها از آن زمان این تکنولوژی را در خود جای داده‌اند. بیشتر رایانه‌های رومیزی که از آن زمان به بعد عرضه شدند شامل یک یا دو پورت، و لپ‌تاپ‌ها نیز شامل یک پورت تاندربولت ۳ می‌شوند که پورت موجود در لپ‌تاپ‌ها قدرت کمتری دارد. البته نباید به این زودی انتظار داشتن تعداد سه یا بیشتر پورت تاندربولت ۳ را در یک دستگاه داشته باشید، ولی این مساله مشکلی ایجاد نخواهد کرد، چراکه در این سالها دو پورت نیز ممکن است برای این تکنولوژی نوپا زیاد باشد!

۴ دلیل برای دوست داشتن تاندربولت ۳

تنها با یک کابل تاندربولت ۳ می‌توان کارهای بسیار زیادی انجام داد. چه بخواهید یک نمایشگر جدید به سیستم خود اضافه کنید، یا قصد رد و بدل اطلاعات با یک هارد اکسترنال را داشته باشید، و یا اگر بخواهید کاری انجام دهید که تا به حال انجام آن غیر ممکن بود، تاندربولت ۳ می‌تواند این کار را برای شما ممکن سازد. برخی از امکانات تاندربولت ۳ را در ادامه‌ی مطلب تفاوت تاندربولت ۳ و USB-C چیست ؟ معرفی می‌کنیم.

۱. امکان اتصال نمایشگر‌های بزرگ

از آن جایی که تاندربولت ۳ از آخرین نسخه‌ی «DisplayPort» پشتیبانی می‌کند، می‌توان به وسیله‌ای آن، تنها با استفاده از یک کابل، دو نمایشگر ۴K با فرکانس ۶۰ هرتز را متصل کرد! البته طبیعتا باید در جایی این کابل به دو بخش تبدیل شده و به هر نمایشگر جداگانه متصل شود (مگر اینکه از ویژگی اتصال خطی این تکنولوژی استفاده کنید)، ولی در هر صورت تنها یک کابل به رایانه‌ی شما متصل خواهد بود.

۲. افزایش سرعت انتقال داده‌ها

اگر به ویرایش فیلم‌ها یا کار با مجموعه‌ی زیادی از تصاویر علاقه‌مند هستید، محفظه‌ی هاردها در تاندربولت ۳ می‌تواند سرعت انتقال داده‌های شما را به طرز غیر قابل باوری افزایش دهد. برای مثال، دستگاهی به نام «AKiTiO Thunder3 Duo Pro» وجود دارد که به وسیله‌ی آن می‌توانید دو هارد دیسک یا حافظه‌ی SSD را از نظر منطقی با هم یکی کرده و سرعت انتقال حافظه‌ی SSD خود را تا ۷۸۵ مگابایت در ثانیه افزایش دهید که این مقدار برای کار با تصاویر ۴K و ویرایش آنها، فراتر از کافی است.

تازه این سرعت در حالتی است که شما دو دستگاه همزمان متصل کرده باشید. اگه بخواهید نمایشگر ۴K را فراموش کرده و فقط بر روی حافظه‌ی ذخیره‌سازی تمرکز کنید، تکنولوژی تاندربولت ۳، از نظر تئوری، می‌تواند سرعت انتقالی برابر با ۵ گیگابایت در ثانیه را فراهم کند. این عدد ۸ برابر سریعتر از USB 3.0 و ۴ برابر سریعتر از USB 3.1 است.

تنها محدودیتی که در این زمینه وجود دارد به تعداد درایوهایی که در این محفظه جا می‌گیرند و مجموع سرعت خواندن و نوشتن آن‌ها بازمی‌گردد و خود کابل یا درگاه هیچگونه محدودیتی ندارند.

۳. افزایش عملکرد و قدرت لپ‌تاپ‌ها

یکی از جذاب‌ترین تکنولوژی‌هایی که در سال‌های اخیر وارد بازار شده است، «Razer Core» نام دارد. این دستگاه یک محفظه‌ی کارت گرافیک است که برای الترابوک «Razer Stealth» طراحی شده است. البته این دستگاه به خودی خود از بیشتر گرافیک‌های دسکتاپ پشتیبانی کرده و با هر لپ‌تاپی که توسط پورت تاندربولت ۳ از گرافیک‌های «جدا شدنی» (detachable) پشتبیانی کنند، سازگار است.

این بدین معنا است که شما می‌توانید یک لپ‌تاپ سبک با طول عمر بالای باطری داشته باشید که به سادگی قابل حمل است، و همینطور با استفاده از «Razer Core» به یک ماشین گیمینگ نیرومند تبدیلش کنید. با این که پهنای باند تاندربولت ۳ هنوز به پهنای باند اسلات‌های «PCI Express» حتی نزدیک هم نیست، ولی به قدری سریع است که بتواند امکان انجام بازی‌هایی را در لپ‌تاپ شما فراهم کند که قبلا فقط در رویاهایتان آن‌ها را می‌دید.

البته این ویژگی چیزی نیست که در لپ‌تاپ‌های عادی پیدا کنید. احتمالا امکان استفاده از وسایلی نظیر «Razer Core» تنها برای لپ‌تاپ‌های قدرتمندی استفاده خواهد شد که برای گیمرها تهیه شده‌اند. با این حال، همچین چیزی تا قبل از این در هیچ بازاری در دسترس نبود و همین که این روزها می‌توان همچین چیزهایی را مشاهده کرد به خودی خود هیجان انگیز است.

۴. امکان اتصال وسایل بی‌شمار

با این که این روزها الترابوک‌ها محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند، ولی در بیشتر اوقات امکان اتصال را برای سهولت حمل قربانی می‌کنند. زمانی که در جایی بیرون از منزل باشید، دو پورت USB برایتان زیاد هم خواهد بود، ولی هنگامی که در خانه یا محل کار خود باشید، به سرعت پورت‌هایتان پر خواهند شد.

در چنین جاهایی، داک‌های تاندربولت بسیار کارآمد خواهند بود. داک وسیله‌ای است که شامل چندین پورت می‌شود و می‌تواند دستگاه‌های متصل به خود را با یک کابل به رایانه‌ی مقصد متصل کند. برای مثال داک تاندربولت دل دارای ۵ پورت USB، یک پورت اترنت، Mini DisplayPort ،HDMI ،VGA و یک DisplayPort است که به شما اجازه‌ی اتصال یک نمایشگر ۵K، دو نمایشگر ۴K و یا سه نمایشگر ۱۰۸۰p را می‌دهد. نکته‌ی جالب این داک، وجود یک پورت تاندربولت ۳ دیگر در آن است که به شما اجازه می‌دهد که بتوانید یک دستگاه تاندربولت ۳ دیگر به آن وصل کنید (که این دستگاه هم می‌تواند یک داک یا هاب دیگر باشد!). اگر هم لپ‌تاپ شما امکان شارژ شدن توسط رابط «USB Type C» را داشته باشد، می‌توانید لپ‌تاپ خود را نیز با آن شارژ کنید.

همانطور که مقاله تفاوت تاندربولت ۳ و USB-C چیست ؟ مطالعه کردید، تاندربولت ۳ و «USB Type C» به خوبی با هم ترکیب شده‌اند. با این که رایانه‌های دسکتاپ هم از تاندربولت ۳ استفاده می‌کنند، ولی اوج قابلیت‌ها و امکانات آن زمانی می‌درخشد که در الترابوک‌ها و سایر لپ‌تاپ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. شاید چند سال پیش تصور اینکه تنها با یک کابل بتوانید چند نمایشگر را به رایانه‌ی خود متصل کنید و اطلاعات را بین حافظه‌های ذخیره‌سازی فوق سریع جابه‌جا نمایید، آن هم در حالی که یک کارت گرافیک خارجی به سیستمتان متصل است و از طریق همان یک کابل رایانه‌ی شما نیز در حال شارژ باشد و در نهایت آن کابل به صورت دورو نیز کار کند، چیزی به نظر غیر ممکن می‌آمد، ولی امروزه این تکنولوژی اینجاست و بسیاری از مردم دارند این رویا را زندگی می‌کنند.